Crowding kills people…

Een ferme uitspraak van prof. Terrence Mulligan van de University of Maryland’s School of Medicine. We spraken hem in de wandelgangen van het NVSHA-congres op 8 juni jl. in Egmond aan Zee. Mulligan was een dag later prominent spreker op het internationale symposium over ‘crowding’, de populaire term voor overmatige drukte op de Spoedeisende Hulp. Hij weet waarover hij praat, meer dan 30 jaar verdiepte hij zich in vraagstukken rond Emergency Medicine. Hij komt vaker in Nederland en was een aantal jaren verbonden aan het UMC Utrecht en aan de Erasmus Universiteit.

‘Een goed functionerende SEH-afdeling kun je niet even inkopen, dat doen ze in het Midden-Oosten, daar halen ze ervaren artsen naartoe, maar dan zit je op de verkeerde weg’, aldus Mulligan die als SEH-arts in zijn leven meer dan 50.000 patiënten behandelde. Niet alleen in ziekenhuizen, maar ook in ramp- en oorlogsgebieden.

‘Natuurlijk is ruime medische kennis en ervaring van belang, maar - zo stelt hij - wil je wezenlijke verbeteringen doorvoeren, dan moet je gaan denken in systemen, pas dan verbeter je structureel iets. Er gebeurt een ongeluk, een ambulance komt, het slachtoffer wordt vervoerd naar de SEH-afdeling, mogelijk volgt een operatie plus opname op de intensive care en van daaruit gaat de patiënt door naar de afdeling van het ziekenhuis. Wil je zinvol bezig zijn, dan moet je stilstaan bij iedere schakel in die chain of survival. Optimaliseren, afstemmen en communicatie – dat zijn de trefwoorden.’

‘De tragiek is dat we eigenlijk best weten hoe het allemaal moet, maar dat het optimaliseren van iedere schakel een managementuitdaging van de eerste orde is. Bij het doorvoeren van veranderingen in de werkwijze, stuit je op allerlei niet-medische hobbels. Daar zit de vertraging. Het is een organisatieprobleem.’

Waar Amerika – daar begon de ontwikkeling van Spoedeisende Geneeskunde tot medisch specialisme aan het eind van de jaren ’60 – aanvankelijk voorop lag, halen de Europese landen nu flink in. Mulligan noemt Polen, Turkije, Engeland en ook Nederland als landen die in Europa vooroplopen. Wat betreft Nederland vindt hij wel dat er meer moet worden geïnvesteerd in opleiden. Verder ligt er teveel nadruk op de ‘pre-hospitalfase’, de behandeling op locatie en in de ambulance. ‘Doe wat nodig is, maar breng de patiënt dan zo snel mogelijk naar de SEH van een ziekenhuis’, is zijn devies.

Mulligan is van mening dat het functioneren van de SEH-afdeling van een ziekenhuis de stress-test van het hele systeem is.

‘Neem bijvoorbeeld ‘crowding’, overbezetting. Dat lijkt een probleem van de SEH-afdeling, maar dat is het niet. Het probleem wordt daar zichtbaar, maar het échte probleem ligt ‘downstream’, bij de opnamecapaciteit van het ziekenhuis. Het aantal beschikbare bedden op de afdelingen is onvoldoende, daardoor ontstaat gebrek aan ruimte en ‘upstream’ een opstopping van patiënten die bedden bezet houden op de SEH. Dat heeft een negatief effect op de kwaliteit van de behandeling’.

‘Crowding is een systeemprobleem en het erge is, ‘it kills people!’. De kwaliteit van de zorg op een overvolle SEH komt in het gedrang. Wil de Nederlandse overheid levens redden, dan zal er om te beginnen meer geld naar de opleiding van verpleegkundigen en artsen op de spoedeisende hulp moeten. Maar ook moet zowel het aantal eerstelijns bedden worden vergroot als spoedcapaciteit in ziekenhuizen efficiënter worden ingedeeld..’

Terrence Mulligan is, als vooraanstaand Amerikaans specialist in Emergency Medicine, niet alleen objectief buitenstaander, maar ook een deskundige die de Nederlandse SEH-praktijk van binnenuit kent. Mogen zijn wijze woorden ook doordringen in ‘Den Haag’, want uiteindelijk worden beslissingen over investeringen die kunnen helpen de ‘crowding’ op SEH-afdelingen op te lossen, op politiek niveau genomen. Niet alleen de doorstroom problemen binnen de ziekenhuizen, maar ook, zoals onlangs naar voren kwam, vragen de stagnaties bij de afstroom van bejaarde patiënten naar zorginstellingen, om inzet van financiële middelen – investeringen.

Professor Terrence Mulligan DO MPH FAAAEM is bestuurslid van de American Academy of Emergency Medicine en doceert aan de School of Medicine van de Universiteit van Maryland. Hij is internationaal actief als organisatieadviseur op het terrein van SEH, geeft gastcolleges in verschillende landen en is een veelgevraagd spreker op congressen en symposia.